Projecten
Voorbereidingen en research & development voor de Einstein Telescope vinden deels plaats door middel van projecten. Hieronder staat een groot deel van de projecten in Nederland, België en Duitsland op een rij.
ETpathfinder: R&D-lab voor zwaartekrachtsgolfdetectoren
ETpathfinder wordt een proeftuin voor technologie voor zwaartekrachtsgolfdetectoren in Maastricht. Er komt een volledige laserinterferometer, die het zelfs mogelijk maakt om verschillende opstellingen en het samenspel tussen onderdelen te testen. Zo draagt ETpathfinder bij aan de ontwikkeling van betere en nieuwe technologieën.
E-TEST: bodemstudies en prototype grote siliciumspiegel
Het E-TEST-project bestaat uit twee hoofdonderdelen: bodemstudies en de ontwikkeling van een prototype van een innovatieve siliciumspiegel in Luik. Met de bodemstudies brengen onderzoekers de ondergrond van de Euregio Maas-Rijn beter in kaart, zodat ze kunnen kijken waar de ondergrondse Einstein Telescope zou kunnen komen. De innovatieve diepgekoelde siliciumspiegel is nodig voor de toekomstige Einstein Telescope, om de gewenste gevoeligheid te bereiken.
ET2SMEs: voor meer betrokkenheid van MKB
De Einstein Telescope en faciliteiten als ETpathfinder en E-TEST leveren kansen voor bedrijven. Hoe kan het MKB van de Euregio Maas-Rijn hier zoveel mogelijk van profiteren? Het project ET2SMEs brengt de mogelijkheden in kaart en kan bijdragen aan de benodigde financiering vooraf d.m.v. vouchers.
ET Technologies
Het project ET Technologies omvat verschillende aspecten. Binnen dit project werken onderzoekers en bedrijven aan specifieke technologieën voor de Einstein Telescope, bodemonderzoek en spin-off van technologie naar andere sectoren. Het project focust op Nederland en vult ander onderzoek en werk binnen o.a. ETpathfinder, E-TEST en ET2SMEs aan. Eén van de deelprojecten richt zich op duurzaamheid van de bouw en exploitatie van de Einstein Telescope.
Gravitational waves: The new cosmic messengers
Dit project draagt bij aan de verbetering van het bestaande zwaartekrachtsgolfobservatorium Virgo in Pisa. Tegelijkertijd dienen onderdelen van dit project ook als R&D voor de Einstein Telescope. Het gaat dan onder andere om het ontwikkelen en testen van instrumentatie en software die de Newtonian Noise compenseert, de realisatie van een spiegel met een diameter van 60 cm en de ontwikkeling van een systeem voor frequency dependent squeezing. Al deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat er beter en meer zwaartekrachtsgolfsignalen opgevangen kunnen worden.
Gravitational waves: a new road to fundamental physics, astrophysics, and cosmology
Hoe krijg je betere en slimmere controletechnieken? En wat kunnen we nog leren over de ondergrond in de Euregio Maas-Rijn? Binnen dit project zijn een aantal promovendi en post-doctorale onderzoekers daarmee aan de slag. Naast innovaties voor de Einstein Telescope, focust dit project ook voor een deel op de data-analyse en data-interpretatie van bestaande zwaartekrachtsgolfdetectoren.
Dutch Black Hole consortium
Dit is een breed interdisciplinair project in Nederland, dat op verschillende manieren bijdraagt aan onderzoek naar zwarte gaten. Zo gaat een deel over onderzoek met de Event Horizon Telescope (EHT), en over verbetering van bestaande zwaartekrachtsgolfdetector Virgo. Bepaalde delen van het project gaan over de Einstein Telescope, en dragen bij aan het bodemonderzoek, innovatie van spiegels en outreach.
Third Generation Gravitational Wave Telescope
In dit project slaan 14 Duitse universiteiten de handen ineen om te werken aan technologie voor derde generatie zwaartekrachtsgolfdetectoren, waaronder de Einstein Telescope. Het project werkt onder andere aan het meten van seismische storingen en de ontwikkeling van kristallijne vezels voor de ondersteuning van de grote spiegels. De financiering maakt deel uit van een groter programma dat grootschalige experimenten in de astrodeeltjesfysica in Duitsland ondersteunt.
Verkenning van het donkere heelal met gravitatiegolven: van kwantum optica tot kwantum gravitatie
Vier Vlaamse universiteiten bundelen hun expertise in dit project, dat vorm geeft aan het Vlaams Gravitatiegolven consortium. Daarbij komt hun expertise bij elkaar op het gebied van theorie, astrofysica, data-analyse, en instrumentatie. Dit is zowel gerelateerd aan bestaande detectoren, als aan toekomstige zwaartekrachtsgolfobservatoria inclusief de Einstein Telescope. Het onderzoek focust op 3 thema’s: precisietests van algemene relativiteitstheorie, kosmologie van het vroege universum en de synthese en populatie van sterren. De R&D-activiteiten in dit project dragen bij aan spiegels & coatings, cryogene elektronica en optisch ontwerp & sturing.
SILENT : Seismische isolatie van de Einstein Telescope
Het blijft een uitdaging om zwaartekrachtsgolven te meten, omdat de seismische activiteit van de aarde zelf het signaal kan verstoren. In het project SILENT (Seismic IsoLation of EinsteiN Telescope) werken onderzoekers aan een ongelooflijk stabiel platform dat ‘zweeft in de ruimte’ en speciale sensoren die kunnen helpen om het zwaartekrachtsgolfsignaal van ruis te onderscheiden. Om dit te bereiken zullen drie belangrijke innovaties worden gecombineerd: nieuwe optische traagheidssensoren, speciale efficiënte control systems en directe meting van Newtonian noise.
SUNRISE: ontwikkeling van supergeleidende actuatoren voor trillingssensoren en spiegelophanging
Het SUNRISE-project ontwikkelt een hele precieze cryogene actuator van niobium. Ook dit onderdeel heeft de Einstein Telescope nodig om de gewenste gevoeligheid te bereiken. Onderzoekers optimaliseren de geometrie, en zoeken uit hoe je deze actuator het beste kunt fabriceren.
Virgo: physics with gravitational waves
Een aantal Frans-sprekende universiteiten in België werkt binnen dit project aan data-analyse, computing en instrumentatie voor zwaartekrachtsgolfdetectoren. Het gaat dan om bestaande detectoren zoals Virgo, maar ook om de Einstein Telescope. Bij de analyses, uitbreiding van het computing grid en de ontwikkeling van phase cameras, houden onderzoekers namelijk al rekening met toepasbaarheid in de Einstein Telescope.
Zwaartekracht: een nieuwe ontdekkingsreis
Dit is één van de startimpulsprogramma’s van de Nederlandse Nationale Wetenschapsagenda (NWA) tussen 2018 en 2021. Het project richt zich op allerlei verschillende zaken die iets met zwaartekracht te maken hebben, en de Einstein Telescope is er onderdeel van. Zo droeg het project al bij aan de oprichting van een taskforce voor de Einstein Telescope in Nederland, voorbereidende bodemstudies en fasecamera’s voor toekomstige zwaartekrachtsgolfdetectoren.
Afgeronde projecten
Boring en seismische metingen Terziet
In Terziet is na een boring tot 250 meter diepte een seismische sensor geplaatst. De eerste metingen op deze diepte lieten in 2019 zien dat de Limburgse bodem stil genoeg lijkt voor de Einstein Telescope.
- Lees het bericht over de uitslagen van dit onderzoek op de Nikhef-website
- Bekijk meteen het rapport met de resultaten: Seismic characterization of the Euregion Meuse-Rhine in view of Einstein Telescope’ (pdf)
Cost pilot study civil engineering Einstein Telescope
Initiële studie naar de kosten en looptijd van de boringen en uitgravingen voor de Einstein Telescope. De uitkomst is opgenomen in een costbook, dat onderdeel was van de aanvraag om op de Europese routekaart voor grote onderzoeksinfrastructuren te komen (ESFRI-Roadmap). De ESFRI-aanvraag is inmiddels gehonoreerd.
Socio-economische impactstudie
Technopolis Group onderzocht in 2018 de verwachte impact van de Einstein Telescope in de regio Eindhoven – Leuven-Aachen. De studie laat zien dat het hosten van de Einstein Telescope waarschijnlijk zowel een positief effect heeft op de wetenschappelijke positie als op de economie. Investeren in R&D-faciliteit ETpathfinder levert volgens dit onderzoek zeker voordeel op, zelfs als de Einstein Telescope niet in deze regio komt.
- Bekijk de Impactstudie Einstein Telescope (pdf)
Socio-economische impactstudie Waals Gewest
In 2019 onderzochten CIDE-SOCRAN en HEC Liège de verwachte impact van de Einstein Telescope in de regio op het Waals Gewest. De studie beschrijft ook de voorwaarden om de economische kansen zo goed mogelijk te benutten.
- Bekijk de Impactstudie Waals Gewest (pdf)