Duurzaamheid belangrijk thema bij ontwikkeling Einstein Telescope
Een werkgroep vanuit Nikhef, de Universiteit Maastricht en andere instellingen onderzoekt duurzaamheidsaspecten van de Einstein Telescope. Hun analyse gaat van voorbereidingen en de bouw tot aan de gebruiksfase en de nazorgfase wanneer het observatorium niet meer in gebruik is.
Het onderzoekstraject brengt kennishiaten in beeld. De inzichten en concrete opbrengst van dat onderzoek waaraan vanuit diverse disciplines wordt meegewerkt, krijgt ook aandacht in het bidbook, waar een hoofdstuk wordt gewijd aan de manier waarop duurzaamheid wordt toegepast. Dat bidbook moet in 2025 klaar zijn.
Circulair
De werkgroep buigt zich over vragen als welke duurzame materialen gebruikt kunnen worden bij de bouw van de Einstein Telescope. En op welke manier kan de bouw van de Einstein Telescope de circulaire economie in brede zin een impuls geven?
De werkgroep besteedt naast duurzaamheid in relatie tot milieu en economie ook bijvoorbeeld aandacht aan duurzaam toerisme in de grensoverschrijdende regio. Dit vanuit de aanname dat de Einstein Telescope straks nieuwe toeristen aantrekt.
Co-creatie
Nicole Rijkens-Klomp van het Maastricht Sustainability Institute van de Universiteit Maastricht en Rob van der Meer van Nikhef leiden de werkgroep. Het project wordt in co-creatie uitgevoerd met andere faculteiten binnen de universiteit en met deskundigen van kennisinstellingen en organisaties die zich met duurzaamheidsvraagstukken bezighouden.
Nicole Rijkens: “Het is goed dat er vanaf het begin aandacht voor duurzaamheid is. We zijn heel breed met het thema duurzaamheid van start gegaan vanuit de vraag wat de komst van de telescoop betekent voor milieu, de economie en de mensen.” Onderwerpen die daarbij aan bod komen zijn bijvoorbeeld de bodem, natuur en wat het betekent voor de omwonenden van de plaats waar de telescoop uiteindelijk gebouwd gaat worden. “Al die vragen bespreken we dan voor zowel lokaal, regionaal, nationaal als internationaal niveau. We kijken niet alleen naar de duurzaamheidseffecten van de Einstein Telescope, maar ook naar het verduurzamingspotentieel: er zijn best nog aan wat knoppen waaraan we kunnen draaien om de telescoop zo duurzaam mogelijk in te richten.”
Tijdspanne
Rob van der Meer waarschuwt ervoor dat de uitkomsten en aanbevelingen van de werkgroep niet morgen of overmorgen te verwachten zijn: “We kunnen de toekomstige duurzaamheid van de telescoop niet voorspellen. Er zijn nog best wat vragen over de precieze gevolgen ervan. Bij de Einstein Telescope gaat het om een project met een tijdsspanne van ongeveer 100 jaar van de bouw tot een niet meer operationele telescoop. Als je zo’n sprong in de tijd maakt is het ook zaak om over toekomstige veranderingen na te denken die van invloed zijn op de regio en de telescoop. Want de wereld zal niet stil staan.”
Duurzaamheid is een van de onderwerpen die worden onderzocht binnen het project Einstein Telescope Technologies (ETT). Dit project wordt uitgevoerd binnen het programma “OPZuid 2014-2020” en is mede mogelijk gemaakt middels financiering door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Rijk en de Provincie Limburg in het kader van REACT-EU.
